قراردادهای کار جزو مهمترین قراردادها هستند که میان شخص کارفرما و پرسنل تنظیم میشوند. این قراردادها دارای یک سری بندها و مفاد می‌باشند که باید هنگام تنظیم مورد توجه قرار بگیرند. قراردادهای کاری از نظر مدت زمان به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم میشوند. در این مطلب قرار است به بررسی این دسته از قراردادها بپردازیم و با شرایط عقد هر یک از آنها بیشتر آشنا شویم.
مفهوم قرارداد کار در قانون کار
اگر بخواهیم به معنا و تعریف قرارداد کار بپردازیم، میتوانیم به ماده ۷ قانون کار اشاره داشته باشیم. در این ماده قانونی آمده است که ” قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر‌موقت برای کارفرما انجام می‌دهد.
تبصره ۱ – حداکثر مدت موقت برای کارهایی که طبیعت آنها جنبه غیر مستمر دارد توسط وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید
تبصره ۲ – در کارهایی که طبع آنها جنبه مستمر دارد. در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی میشود
تبصره ۳ – قراردادهای مربوط به قانون کار در صورت کتبی بودن باید در فرم مخصوصی باشد که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در چهارچوب قوانین و مقررات تهیه می شود و در اختیار طرفین قرار می گیرد
تبصره ۴ – کارفرمایان موظفند به کارگران با قرارداد موقت به نسبت مدت کارکرد، مزایای قانونی پایان کار را به ماخذ هر سال یک ماه آخرین مزد پرداخت نمایند
طبق این ماده قانونی مشخص میشود که قرارداد کاری میتواند هم به صورت کتبی و هم به صورت شفاهی میان کارگر و کارفرما منعقد شود که البته اعتبار قراردادهای کتبی بیشتر از نوع شفاهی است. به موجب این قرارداد هم کارفرما و کارگر در برابر هم متعهد میشوند. به این صورت که کارگر در برابر دریافت حق السعی یا همان حقوق، به انجام کار مورد نظر کارفرما می‌پردازد
انواع قرارداد کار
قرارداد کار دائم یا غیر موقت: این قرارداد تا زمان استعفا، بازنشستگی، فوت و یا از کار افتادگی اعتبار دارد
قرارداد کار موقت: این قراردادها برای مدت موقت و مشخصی منعقد میشوند و پس از اتمام آن، طرفین هیچ وظیفه و تعهدی نسبت به هم ندارند. این روزها اغلب کارفرمایان این قراردادها را ترجیح میدهند
قرارداد کار معین: این قراردادها برای انجام یک کار مشخص و معینی منعقد میشوند و مدت زمان خاصی برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود
قرارداد کار آزمایشی: معمولا کارفرمایان برای پی بردن به نحوه عملکرد پرسنل جدید خود، با آنها یک قرارداد تحت عنوان قرارداد کار آزمایشی منعقد میکنند. این قراردادها معمولا از یک ماه الی سه ماه اعتبار برخوردار هستند و پس از اتمامشان، کارفرما در رابطه با همکاری یا عدم همکاری با کارگر یا کارمند تصمیم گیری میکند. به این قراردادها قرارداد کار آموزشی یا کارآموزی هم گفته میشود
قرارداد کار کوتاه مدت چیست؟
منظور از قرارداد کار کوتاه مدت ، همان قرارداد کار موقت است. این یعنی این قراردادها برای مدت موقتی میان کارگر و کارفرما منعقد میشوند و پس از رسیدن به تاریخ پایان درج شده در قرارداد، قرارداد فسخ می‌گردد. در واقع در چنین قراردادهایی زمان شروع و خاتمه قرارداد به طور مشخصی درج شده و با رسیدن به تاریخ خاتمه، همکاری میان پرسنل و کارفرما از بین می‌رود. در رابطه با قرارداد کار کوتاه مدت یا موقت باید اشاره شود که هیچ یک از طرفین به خصوص کارفرما، حق فسخ یکطرفه آن را ندارند. مگر در شرایطی خاص و رضایت طرفین.
برخی از افراد تصور دارند که قراردادهای کوتاه مدت شامل مزایای قانون کار و بیمه تامین اجتماعی نمی‌شوند. در صورتی که این فرضیه کاملا اشتباه است و هر فردی که به طور موقت و کوتاه مدت به فعالیت برای یک شرکت بپردازد، مشمول دریافت تمام حقوق و مزایای قانون کار می‌گردد. این یعنی کارفرما باید برای این پرسنل خود حق بیمه را پرداخت کرده و عیدی، پاداش پایان سال و سنوات را نیز به آنها پرداخت نماید
چند مزیت قرارداد کار کوتاه مدت
قرارداد کار از هر نوعی که باشد میتواند از ایجاد اختلاف و دعوا میان طرفین جلوگیری نماید. چرا که در قرارداد کاری کلیه ضوابط و مقررات مشخص میشود و هر دو طرف نسبت به تعهدات کامل خود آگاهی پیدا میکنند
از دیگر مزایای قرارداد کار کوتاه مدت این است که اگر یکی از طرفین اقدام به فسخ قرارداد نماید، طرف دیگر حق شکایت از او را خواهد داشت. در واقع وجود قرارداد کاری باعث میشود تا بتوان رابطه کارگر و کارفرمایی را به راحتی اثبات کرده و با شکایت از تضییع حق و حقوق خود جلوگیری کرد
با اینکه قراردادهای کوتاه مدت مزایای زیادی دارند، اما این نوع قراردادها برای کارگر عیب و ایراداتی هم دارند. چرا که با اتمام قرارداد کار کوتاه مدت، کارگر نسبت به عقد مجدد قرارداد مطلع نبوده و ممکن است مجددا مجبور به یافتن شغل دیگری شود. در واقع کارفرمایانی که از قرارداد کار موقت استفاده میکنند، باعث میشوند تا کارگرانشان امنیت شغلی نداشته باشند. برای همین است که در چنین قراردادهایی بر روی پرداخت کلیه حق و حقوق‌های قانونی تاکید شده است
قرارداد کار بلند مدت چیست ؟
نوع دیگر قرارداد کاری که قرار است به آن بپردازیم، قرارداد کار بلند مدت است. منظور از این قراردادها این است که فاصله بین تاریخ شروع و خاتمه‌شان زیاد است و همکاری دراز مدت‌تری میان کارفرما و پرسنل شکل می‌گیرد. بیشتر در حوزه کاری به این دسته از قراردادها، قرارداد کار غیر موقت گفته میشود. چرا که تاریخ شروع در آنها مشخص بوده و پایانی برای خاتمه قرارداد کار ذکر نمی‌شود. همچنین در گذشته به آنها قرارداد کار دائمی گفته می‌شده است که این روزها کمتر شاهد استفاده از این عنوان هستیم. در رابطه با این قراردادها میتوان به تبصره ۲ ماده ۷ قانون کار اشاره کرد. طبق این تبصره در کارهایی که طبع آنها جنبه مستمر دارد، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی میشود.
در رابطه با مزایای قرارداد کار بلند مدت یا غیر موقت، میتوان به چند مورد زیر اشاره کرد
مزایا و معایب قرارداد کار بلند مدت
در شغل‌هایی که از قرارداد کار غیر موقت برایشان استفاده میشود، بیشتر شاهد پیشرفت‌های شغلی هستیم. چرا که افراد میتوانند با فرصت‌های بیشتری جهت پیشرفت در سازمان مواجه شوند و موقعیت خود را در آن ارتقا بخشند
زمانی که افراد از قرارداد کار بلند مدت برخوردار میشوند، میتوانند از امتیازات بیمه‌ای به طور کامل استفاده کنند و خود را تحت پوشش بیمه‌هایی چون بیمه تکمیلی قرار دهند
مزیت قرارداد کار بلند مدت برای پرسنل این است که همواره از امنیت شغلی برخوردار هستند و نگرانی از بابت از دست رفتن کارشان ندارند. البته در این زمینه استثنائاتی هم وجود دارد و ممکن است بنا به دلایلی شرکت ناچار به تعدیل نیرو و یا تعطیلی شود
در رابطه با معایب قرارداد کار بلند مدت هم میتوان به تکراری شدن شغل در صورت عدم پیشرفت اشاره کرد. با این حال این بستگی به خود اشخاص دارد و ممکن است هر شخصی بتواند در جایگاه خود بهترین دوران کاری را سپری نماید
قرارداد کاری بلند مدت یا کوتاه مدت
هر یک از قراردادهای اشاره شده مزایا و معایب خاص خود را دارند و در زمان‌های مشخصی به کار برده میشوند. برای مثال کارفرمایان ممکن است تنها برای مدت محدودی نیاز به استخدام چند پرسنل داشته باشند و برای این کار به سراغ قراردادهای کوتاه مدت و موقت بروند.
جمع بندی
قرارداد کاری کوتاه مدت و بلند مدت، مهمترین قراردادهای کاری هستند که بیشتر تحت عنوان قرارداد کار موقت و غیر موقت شناخته میشوند. هر یک از این قراردادها مزایا و معایبی دارند که در متن به آنها اشاره داشتیم. با این حال اگر نیاز به اطلاعات بیشتر در این زمینه داشته باشید و یا بخواهید به تنظیم قرارداد کاری به بهترین شکل ممکن بپردازید.
